Założenia
“To nie wiedza, ale sposób w jaki się uczą,
zadecyduje o tym kim będą i jak poradzą sobie w życiu” Paul Epstein
Kiedyś usłyszeliśmy od jednej uczennicy słowa, które bardzo dobrze zapamiętaliśmy. Powiedziała ona „naucz mnie jak mogę się tego sama nauczyć”. To słowa, które w znacznym stopniu pokazują kierunek w jakim chcemy rozwijać to miejsce.
Założeniem naszej szkoły jest całościowe podejście do rozwoju i edukacji dziecka oraz bliski i oparty na zaufaniu kontakt z jego rodziną. Aby to zrealizować chcemy przebudować priorytety typowe dla systemowej szkoły. Najważniejsze dla nas są:
Po pierwsze, RELACJE
Niezbędnym warunkiem, który musi zostać spełniony, aby dzieci chciały i mogły się efektywnie uczyć jest poczucie bezpieczeństwa i zaufania w relacjach z innymi. To zbudowanie wspólnoty i zawiązanie się grupy jest najważniejszym celem jaki stawiamy sobie w pierwszych tygodniach szkoły.
Jednym z elementów wyróżniających pedagogikę Montessori jest praca w grupie różnorodnej wiekowo, która sprzyja niezwykłemu rozwojowi społecznemu. W warunkach przygotowanego otoczenia, gdzie dzieci mają wiele wolności w wyborze materiałów, miejsca i sposobu pracy oraz możliwości kreowania własnej ścieżki rozwoju, spotykają się z potrzebami i ograniczeniami innych osób. Są to naturalne sytuacje, w których każdy ma możliwość wejrzenia w siebie, ale też dostrzeżenia drugiego człowieka wraz z jego granicami i potrzebami. Ten proces nie może naturalnie zaistnieć, kiedy dzieci są w tym samym wieku, na zbliżonych poziomie rozwoju i robią te same rzeczy w tym samym czasie.
Uczymy dzieci nazywania emocji i potrzeb, rozwiązywania konfliktów w oparciu o porozumienie bez przemocy, asertywności, budowania pozytywnych relacji, szacunku i empatii, szukania rozwiązań win-win. Poza relacjami rówieśniczymi ważne są dla nas również relacje uczeń-nauczyciel oraz nauczyciel-rodzic. W pedagogice Montessori dorosły – nauczyciel ma rolę towarzysza, przewodnika, kogoś kto inspiruje, zasiewa ziarno ciekawości, zadaje pytania, nie dając gotowych odpowiedzi i pozostawia dziecku przestrzeń na samodzielne odkrywanie i poszukiwanie.
Nasi nauczyciele mają ukończoną Szkołę dla Rodziców i Wychowawców oraz kursy NVC. W pracy z grupą stosują m. in. metodę projektów, kręgi naprawcze, kręgi wdzięczności, metodykę zuchową.
Po drugie, KOMPETENCJE
Jak przygotować młodych ludzi do przyszłości, której nie znamy? Wiemy, że wiedza już nie jest gwarancją sukcesu, powodzenia i szczęścia, jest zbyt rozległa, a z drugiej strony informacje są dla wszystkich dostępne na wyciągnięcie ręki. Dlatego w naszych priorytetach wiedza znalazła się na trzecim miejscu. Temat kompetencji przyszłości jest obecnie jednym z najszerzej dyskutowanych obszarów związanych z edukacją. Powstają nowe publikacje, do zauważenia tematu wzywają psychologowie i naukowcy. Komisja Ekonomiczna Narodów Zjednoczonych na Europę (UNECE) już od blisko 10 lat publikuje materiały nie tylko zauważające temat kompetencji przyszłości, ale podnosząc je jako kluczowe czynniki, jakie powinny leżeć u podstaw planowania rozwoju kolejnych pokoleń (Learning for the future: Competences in Education for Sustainable Development). Również w Stanach Zjednoczonych Institute for the Future od kilku lat bada i nagłaśnia kwestie kompetencji przyszłości, dając twarde podstawy pod zmianę podejścia tysięcy szkół w USA i na całym świecie. Jakie to ma przełożenie na naszą szkołę w Augustowie? Bardzo konkretne! Wiemy już, że jednymi z kluczowych kompetencji są: samoświadomość i rozumienie siebie, umiejętność zarządzania sobą, rozumienie świata, wytrwałość, umiejętność budowania relacji i dzielenia się wiedzą, dbanie o zdrowie oraz kondycję fizyczną. Metoda Montessori prowadzi naturalnie do rozwoju tych kompetencji. Co więcej w szkoleniach Montessori dla nauczycieli szkolnych istotną częścią jest wyzwalanie umiejętności myślenia wyższego rzędu (Higher order thinking skills), które właśnie poza zapamiętywaniem uruchamiają zupełnie nowe przestrzenie myślenia naszych dzieci.
Po trzecie, WIEDZA
Nauka w szkole Montessori różni się od tradycyjnego systemu między innymi tym, że wiedza zdobywana przez uczniów pochodzi z ich własnego działania, a nie z przyjmowania przekazu spod tablicy. Badania potwierdzają, że człowiek uczy się, gdy jego mózg jest aktywny, a w ciele dominują pozytywne hormony. Taki efekt można osiągnąć wtedy, gdy motywacja pochodzi z wewnątrz, gdy dzieci zaspokajają swoją naturalną potrzebę ciekawości, angażując wszystkie zmysły, gdy odbywa się to w atmosferze akceptacji i radości, gdy można próbować, powtarzać i popełniać błędy bez negatywnych konsekwencji.
Szczególnie dbamy o to, żeby w naszej szkole proces edukacyjny był działaniem zmierzającym do odkrywania zależności między zdarzeniami, faktami i działaniami. Wiedza nie powstaje w trakcie przekazywania dzieciom faktów, jest ona właśnie efektem ustalania zależności.
Praca własna, która jest podstawą pracy dydaktycznej w szkole Montessori daje dzieciom właśnie takie możliwości poprzez:
- przygotowane otoczenie – przestrzeń przygotowana z myślą o dzieciach i ich samodzielnej pracy: regały z pomocami, kąciki tematyczne, pojedyńcze stoliki z krzesłami do pracy samodzielnej, przestrzeń do doświadczeń i warsztatów kulinarnych, czytelnia, biblioteka szkolna, miejsce na odpoczynek
- pomoce Montessori – setki pomocy umożliwiających dzieciom pracę w wybranych obszarach (matematyka, język, sztuka, przyroda, geografia, chemia, fizyka) oraz wiele pomocy wspierających naturalną ciekawość i chęć odkrywania (np. stara maszyna do pisania, waga szalkowa itp.)
- wolność wyboru, która pozwala na pójście za własnymi potrzebami i zainteresowaniami oraz umożliwia wielokrotne powtarzanie i ćwiczenie się w danych umiejętnościach
- wspierający nauczyciel, który inspiruje, nakreśla kierunki, pomaga, ale nie wyręcza
