PRACA WŁASNA

„Zabawa jest pracą dziecka.”

Dzieci w przedszkolu pracują?! Zazwyczaj to jedno z pierwszych pytań zainteresowanych rodziców. Od czasów Marii Montessori aktywność rozwojową podejmowaną przez dziecko nazywamy pracą. Ma to znaczenie dla odróżnienia zaplanowanej aktywności wspierającej rozwój w przygotowanym otoczeniu od prostej swobodnej wolnej zabawy. Czy w takim razie dzieci w przedszkolu Montessori się nie bawią? Ależ skąd! Na wszystko jest właściwe miejsce i czas.

W przedszkolu Montessori praca własna odbywa się w przygotowanym otoczeniu i trwa około trzech godzin. Dziecko może w tym czasie dokonać swobodnego wyboru pomocy, która w danej chwili najbardziej je interesuje i którą jest wolna na półce. Samo też decyduje o czasie, miejscu i formie pracy. W każdej chwili może odpocząć, zjeść śniadanie czy skorzystać z toalety. Zaangażowanie nauczyciela przejawia się w uważnej obserwacji i gotowości wsparcia, kiedy dziecko zasygnalizuje taką potrzebę. Oczywiście praca nauczyciela w placówce Montessori, tak jak i w innych przedszkolach nie jest wolna od napominania, ustalania zasad czy też natychmiastowego reagowania na niepożądane sytuacje. Taka organizacja zajęć pozwala dziecku maksymalnie się skoncentrować, poświęcając zadaniu tyle czasu, ile potrzebuje, unikając presji wynikającej z pośpiechu czy rywalizacji. Sytuacje, w których dzieci pozostają przez dłuższy czas nieaktywne, praktycznie się nie zdarzają.

Wolność dziecka podczas pracy własnej nie jest nieograniczona. Kończy się definitywnie tam, gdzie zaczyna się wolność drugiego człowieka. Zależy również od dojrzałości dziecka i jego gotowości do przyjęcia na siebie odpowiedzialności. Ograniczają ją także zasady obowiązujące w danej grupie, takie jak uważne obchodzenie się z pomocami i zabawkami, utrzymywanie ich w porządku, sprzątanie po sobie, wrażliwość na potrzeby i granice innych. Ma to tym większe znaczenie, że każdy materiał rozwojowy występuje w pojedynczym egzemplarzu, dzięki czemu dzieci jeszcze lepiej uczą się cierpliwości, współpracy i nawiązywania relacji.

Praca własna to bardzo ważny czas, w którym dziecko, angażując umysł i zmysły, gromadzi doświadczenia niezbędne do zrozumienia abstrakcyjnych pojęć, rozwija wyobraźnię i trenuje nowe umiejętności. Nieodłącznym i naturalnym elementem takiego procesu są błędy. Metoda Montessori pozwala przekuć dostrzeżenie błędu w pozytywny impuls do poszukiwania prawidłowego rozwiązania. Samodzielne znalezienie i poprawienie błędu wzmacnia wiarę we własne możliwości, zmniejszając równocześnie prawdopodobieństwo popełnienia tego samego błędu w przyszłości.