POMOCE MONTESSORI

„Specjalne”, przeważnie drewniane zabawki – to jedno z najpopularniejszych skojarzeń z metodą Montessori. Faktycznie, pomoce rozwojowe, zwane inaczej materiałem rozwojowym Marii Montessori, to jeden z najważniejszych nośników jej idei. Ten starannie zaprojektowany zestaw narzędzi ma bowiem za zadanie pobudzać i wspierać dziecko na każdym etapie rozwoju, zgodnie z wrażliwymi fazami.

Żadna inna metoda nauczania przedszkolnego i szkolnego nie dysponuje tak rozbudowanym zestawem pomocy. Maria Montessori opracowała go wraz ze swoimi uczniami, w oparciu o własne doświadczenia oraz osiągnięcia francuskich psychologów, Jeana Itarda i Edouarda Seguina.

Poszczególne grupy pomocy, stosowane na poziomie edukacji przedszkolnej, służą do:

• praktycznych ćwiczeń dnia codziennego (np. wiązanie sznurówek)
• kształcenia zmysłów
• edukacji językowej
• edukacji matematycznej
• zdobywania wiedzy o świecie
• wychowania religijnego

Pomocą może być zarówno zestaw do krojenia marchewki, dzbanuszki z wodą, sznurek z koralikami do nawlekania, zestaw do odklejania z kopert znaczków pocztowych, ruchomy alfabet, jak i zbiór kamieni, przyniesionych ze spaceru.

• Przykład pomocy  sensorycznej: różowa wieża. Wieża składa się z dziesięciu różowych sześcianów, z których najmniejszy ma wielkość 1 cm, a największy – 10 cm. Przy jej pomocy dzieci uczą się posługiwania pojęciami duży-mały i rozpoznawania relacji większy-mniejszy. Wielkość przedmiotu i jego ciężar poznawane są przede wszystkim przy użyciu rąk. Dodatkowym celem tej pomocy jest sensoryczne doświadczenie systemu dziesiętnego. Dzięki różnym ustawieniom dzieci mogą zdobywać informacje dotyczące liczb i geometrii.
• Przykład pomocy dnia codziennego: zestaw do przelewania wody z dzbanka do kubka. Zestaw ten to wstęp do bardziej skomplikowanych czynności. Umiejętność przelewania wody jest wykorzystywana w życiu codziennym, ale manipulowanie dużym dzbankiem znajduje kontynuację w dalszych ćwiczeniach usprawniających ruch ręki, takich jak nalewanie wody do wyznaczonego poziomu czy celowanie do coraz mniejszych naczyń. Za każdym razem ćwiczony jest nadgarstek i mięśnie dłoni, później niezbędne do nauki pisania.

Cały materiał jest ze sobą logicznie powiązany i stanowi integralną całość. Każda grupa pomocy jest podstawą do kolejnych, bardziej skomplikowanych i abstrakcyjnych działań. Układ ten jest niezmienny od przedszkola aż po gimnazjum, dzięki czemu uczeń może w każdej sytuacji cofnąć się do poprzedniego etapu lub też pogłębić wiedzę w danej dziedzinie, przy użyciu następnego zestawu. Nauka przy użyciu pomocy nadaje zdobywanej wiedzy wymiar praktyczny.

Szczególnym wyróżnikiem montessoriańskich pomocy jest możliwość samodzielnego sprawdzenia poprawności wykonanego zadania oraz zauważenia i skorygowania ewentualnych błędów. Ta funkcjonalność pozwala kształtować w dziecku samodzielność, ale też buduje wiarę we własne siły i pragnienie podejmowania coraz to nowych wyzwań.

Pomoce Montessori cechuje prostota, estetyka i przemyślana konstrukcja. Zbudowane z naturalnych materiałów, w ciepłych jasnych barwach są jednymi z istotnych elementów przygotowanego otoczenia. Nauczyciel dba o to, by uczynić to otoczenie żywym, dostosowując je – także poprzez własnoręcznie przygotowane pomoce – do bieżących zainteresowań i indywidualnych potrzeb każdego dziecka.